Τρίτη 5 Αυγούστου 2008

H «Οικονομική Φρίκη» και ο Romand

Mε αφορμή μία ταινία του Laurent Cantet με τίτλο «L'Emploi Du Temps» («Ελεύθερος Ωραρίου») μελέτησα το γνωστό δοκίμιο της Forestier για την «Οικονομική Φρίκη» και πώς μπορεί ο περιοριστικός κλοιός του οικονομικού ελέγχου, ο οποίος "φυλακίζει" τον κάθε ένα από εμάς, να οδηγήσει στις πιο τρελές σκέψεις και πράξεις. Η ταινία βασίστηκε, εν μέρει, στην παράξενη ζωή του εγκληματία Jean - Claude Romand, ο οποίος εξαπατούσε για 18 χρόνια την οικογένεια του προσποιούμενος τον πλέον υπερεπιτυχημένο γιατρό, ενώ στην πραγματικότητα ήταν άνεργος και ζούσε από εμβάσματα συγγενών και φίλων, τους οποίους διαβεβαίωνε ότι προορίζονταν για τις έρευνές του στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Όταν κινδύνεψε να διαρρεύσει το μυστικό του, σκότωσε τη σύζυγό του, τα δύο του παιδιά, τους γονείς και τον σκύλο τους. Τελικά συνελήφθη και καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη. Αλλά τι μπορεί να οδήγησε τον εν δυνάμει (και εν τέλει) εγκληματία Jean - Claude Romand στο να αποκρύψει την αλήθεια και να προσποιηθεί το γιατρό; Επρόκειτο για παράφρονα; Θα μπορούσε να ισχύει. Αλλά μήπως η αλήθεια κρύβεται σε κάτι πιο βαθύ; Μήπως στην κοινωνική πίεση που ασκείται στον καθένα, αφού προωθείται η άποψη, πώς η αξία μας βασίζεται στην εργασία μας και η κοινωνική καταξίωση στην επαγγελματική μας επιτυχία; Μήπως και ο Jean - Claude Romand υπήρξε ένα από τα θύματα της «Οικονομικής Φρίκης» που περιγράφει τόσο εύστοχα η Forestier; Πιστεύω ότι οδηγήθηκε στους πολλαπλούς φόνους, τρέμοντας στην ιδέα πώς η φαινομενικά ιδανική ζωή που είχε επινοήσει θα κατέρρεε και θα φανέρωνε στα μάτια της οικογένειάς του έναν, όχι ψεύτη, αλλά μάλλον «ανίκανο» οικογενειάρχη, ο οποίος θα αδυνατούσε να συντηρήσει την οικογένειά του. Εξάλλου ο χαρακτηρισμός του «ψεύτη» πονάει πολύ λιγότερο από εκείνον του «ανίκανου». Για το λόγο αυτό, προτίμησε να συντηρήσει ένα ψέμα για 18 χρόνια, που αν δεν υπήρχε κίνδυνος να μαθευτεί θα το συντηρούσε ακόμα. Η επιμονή του να μάθει αρκετά γύρω από ιατρικά θέματα, ίσως εξηγεί την αγωνία του για το όλο θέμα. Δεν προσπαθώ να παίξω το δικηγόρο του διαβόλου, αλλά έχω την εντύπωση πώς ό,τι καλλιεργείται από την κοινωνία, επηρεάζει άμεσα το κάθε μέλος της. Εάν τελικά, δεν εκπληρωθούν οι προσδοκίες των συγγενών που βασανίζουν διαρκώς κάθε άνθρωπο, χωρίς εξαιρέσεις, και εκείνος αποτύχει οικτρά στο να «ακολουθήσει» τις επιταγές του κοινωνικού συνόλου, μπορεί να οδηγηθεί σε περίεργες καταστάσεις και ενίοτε στην ολοκληρωτική παραφροσύνη. Στη φωτογραφία του Romand, εντόπισα ένα βλέμμα που ανήκει σε έναν άνθρωπο μάλλον φοβισμένο, σίγουρα συγκεχυμένο και πιθανόν θύμα μίας άτυπης, αλλά αποδεκτής κοινωνικής θεωρίας που συνοψίζεται στη φράση «Έχω χρήμα, άρα υπάρχω»…

11 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Αυτή την ταινία ήθελα πολύ να την δω όταν παιζόταν στους κινηματογράφους, αλλά τελικά δεν το κατάφερα, ελλείψει χρόνου (πάλι ο χρόνος βλέπεις). Ελπίζω να υπάρχει σε βιντεοκλάμπ. Επίσης, το δοκίμιο της Forestier δεν το έχω διαβάσει, αν και όταν είχε κυκλοφορήσει και είχα διαβάσει μία της συνέντευξη είχα πει ότι θα το πάρω. Θα ήθελα τη γνώμη σου πάνω σ' αυτό.

manetarius είπε...

ΑΠΙΣΤΕΥΤΟ;
Δεν είχα ιδέα για την ταινία, πρέπει να έχει τρομερό ενδιαφέρον!
Συμφωνώ απόλυτα με όσα λες. Δεν έχουμε ξεπεράσει τη συνήθεια να κρίνουμε τους ανθρώπους από την οικονομική τους κατάσταση και από τη δουλειά τους και να τους εκτιμούμε μόνο γι' αυτά.
"ο Κύριος Γεωργίου..γιατρός" κι αν ήταν οικοδόμος κυρά μου, τι θα γινόταν θα έλεγες "ο Κύριος Γεωργίου οικοδόμος"; ή μήπως δεν θα τον έβαζες καθόλου στον κύκλο σου;
Τεράστια κουβέντα..

L' Aesthete Soleil είπε...

@μάρκο τ
Λοιπόν, η συγκεκριμένη ταινία προβάλλεται κατά καιρούς από την ΕΤ1. Τώρα, εάν επιθυμείς να την δεις άμεσα, ελπίζω να τη βρεις. Αν θέλεις να την αγοράσεις θα τη βρεις σίγουρα σε ενημερωμένα δισκοπωλεία. Στο Metropolis υπάρχει. Όσον αφορά το δοκίμιο της Forestier έχω να πω ότι πρόκειται για μία εμπεριστατωμένη μελέτη πάνω στην επίδραση των κοινωνικών επιταγών και ιδιαίτερα της οικονομικής καταπίεσης που προκύπτει από ένα απάνθρωπο μοντέλο που συνιστά την κοινωνική καταξίωση μέσω προσοδοφόρων εργασιών πάνω σε μία - υποτίθεται - ηθική βάση. Είναι πολύ ενδιαφέρον και κατατοπιστικό. Η ταινία αντικατοπτρίζει όλα όσα αναφέρονται στο δοκίμιο.
@manetarius
Τω όντι. Ο κοινωνικός μας κύκλος πολλές φορές καθορίζεται από την οικονομική κατάσταση του καθενός, αλλά και από το πόσο "αποδεκτό" για την αισθητική μας είναι το επάγγελμά του...

aKanonisti είπε...

Συγχαρητηρία για το ποστ σας!!!!
Η ταινία πράγματι προβλήθηκε πρόσφατα απο την ΕΤ1.. αλλά αργά το βράδυ Σαββάτου...
Σωστές όλες οι παρατηρήσεις σας.. αν και νομίζω πως ένα άτομο με παιδεία δεν πέφτει σε τέτοιες παγίδες..
Οσα άτομα πραγματικά καλλιεργημένα γνωρίζω...δεν είχαν ποτέ τέτοιου είδους κολήματα...
Αρα... η λύση για μία ακόμα φορά είναι η παιδεία...

L' Aesthete Soleil είπε...

Aγαπητή akanonisti ευχαριστώ για τα θερμά σας σχόλια. Όσον αφορά την παιδεία, να πω πως δεν είναι τόσο απλό. Διαδραματίζει κυρίαρχη σημασία και το περιβάλλον στο οποίο ζει και δραστηριοποιείται ένας άνθρωπος. Πολλά άτομα, εξαιρετικά μορφωμένα έχουν οδηγηθεί σε αδιέξοδα. Οπότε είναι και θέμα ψυχικών αποθεμάτων και προσωπικών ανατιστάσεων. Φυσικά χρειάζεται και η κοινωνική παιδεία, αλλά η ταπεινή μου γνώμη είναι πως είναι ένας μόνο παράγοντας ανάμεσα σε αναρίθμητους που οδηγούν σε τέτοιες καταστάσεις...

Antoine είπε...

Έχεις ένα όμορφο μπλογκ με πολύ καλά γραπτά.

Ποτέ δεν ασχολήθηκα με τον κινηματογράφο. Αρκούμουν μόνο στη θέαση κάποιων ταινιών, αλλά με σιγουριά και βεβαιότητα μπορώ να ισχυριστώ ότι ο ευρωπαϊκός κινηματογράφος είναι αρκετά ποιοτικότερος από τον αμερικανικό. Γιατί και θα τον προτιμήσω...

Χαιρετώ και χάρηκα για την επίσκεψη!

Spy είπε...

Mια απλή ιστορία καθημερινής τρέλας θα μπορούσαμε να πούμε σχετικά αβίαστα αν δεν ήταν τόσο συγκλονιστικά... συγκλονιστική. Δεν είχε υποπέσει στην αντίληψή μου, ούτε η ταινία ούτε το δοκίμιο. Tο περιγράψατε όμως τόσο κατατοπιστικά το θέμα που δεν ξέρω αν χρειάζεται.
T ασχόλιά σας δε, εδώ συμπληρώνουν κάθε πτυχή του θέματος και δεν ξέρω σε τι θα μπορούσε να διαγωνίσει κανείς μαζί σας.

Kρατώ μια φράση που απαντήσατε στην "akanonisti":
"Πολλά άτομα, εξαιρετικά μορφωμένα έχουν οδηγηθεί σε αδιέξοδα. Οπότε είναι και θέμα ψυχικών αποθεμάτων και προσωπικών ανατιστάσεων."
Aυτό πια, δεν είναι και τόσο σπάνιο ακόμα κι εδώ στη μικρή μας χώρα. Kαι πολύ φοβάμαι ότι θα το βλέπουμε ολοένα και πιο συχνά ως φαινόμενο, μιας και ο κοινωνικός ιστός δεν είναι πλέον και τόσο σφιχτός, μιας και οι αντιστάσεις ορισμένων ανθρώπων ολοένα και αδυνατίζουν, μιας και οι ψυχικές δυνάμεις καταπλακώνονται από το βαρύ φορτίο της κοινωνικής "αξιοπρέπειας" που όλο και πιο λίγοι μπορούν να το αντέξουν.

Συγγνώμη για την κατάχρηση του χώρου σας.
Kαλημέρα.

L' Aesthete Soleil είπε...

Καλημέρα σε όλους
@antoine
Ευχαριστώ για τα σχόλιά σου, χαίρομαι που σου αρέσει το blog μου. Προσεχώς θα επισκεφτώ και το δικό σου. Δε διαφωνώ καθόλου σε ό,τι λες σχετικά με τον κινηματογράφο. Και ιδιαίτερα ο αμερικανικός έχει περάσει σε ένα στάδιο μετάλλαξης και με προκαλείς για μία ανάρτηση που θα ασχολείται με το θέμα.
@spy
Ακόμα μία φορά σας ευχαριστώ για τα κολακευτικά σας σχόλια, αν και δεν πιστεύω ότι μία ανάρτηση σε ένα blog μπορεί να είναι τόσο σαφής όσο ένα δοκίμιο μίας, τέτοιου βεληνεκούς, διακεκριμένης επιστήμονος. Συμφωνώ απόλυτα με το σχόλιό σας και αυτό προσπάθησα να αντιπαραβάλλω στην απλουστευμένη άποψη της αγαπητής akanonistis.

aKanonisti είπε...

Μάλλον εσείς κάνατε την απλούστευση...
Εγραψα ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ καλλιεργημενα...
Ενα τέτοιο άτομο λοιπόν...
δεν ορίζει της επιθυμίες του σύμφωνα με το περιβάλλον του...
αλλά σύμφωνα με τις αρχές και τις υπαρξιακές του αγωνίες
και ΟΥΔΕΠΟΤΕ αυτοπροσδιορίζεται ανάλογα με τον τραπεζικό του λογαριασμό...
Επίσης.. κάνει παρέα με τον πιο ταπεινό άνθρωπο... και... μπορεί να κάνει οποιαδήποτε δουλεια..
Διότι.. δεν κολλάει σε τίτλους.. και δεν έχει μικροαστικά κομπλεξ...
Μάλλον μπερδέψατε τα υπαρξιακά αδιέξοδα που έχουν αυτά τα άτομα με τα κοινωνικά... που δημιουργεί η συντήριση στη κοινωνία..
Εμπειρικά μιλώντας πάντα.. πιστεύω πως ουδεμία σχέση έχουν...

L' Aesthete Soleil είπε...

@akanonisti
Δεν επιθυμώ μία διαμάχη με σένα αγαπητή blogger. Όταν ανέφερα την λέξη "απλουστευμένη" δεν εννούσα ανώριμη. Κάθε άλλο. Συγγνώμη εάν σε έθιξα. Αλλά επιμένω πώς ακόμα και τα πραγματικά καλλιεργημένα άτομα δεν είναι απόλυτα θωρακισμένα σε τέτοιες καταστάσεις. Ευχαριστώ για την παρέμβααση.

L' Aesthete Soleil είπε...

Να μην ξεχάσω: Όποιος θέλει, ας επισκεφτεί το blog του "μάρκο τ". Η τελευταία του ανάρτηση είναι πραγματικά ενδιαφέρουσα.